زمان درخواست حکم موت فرضی و تصرف در اموال غایب مفقود الاثر

^{_{پاسخ – زمان درخواست صدور حکم موت فرضی و تصرف در اموال غایب}}

• غایب مفقود الأثر یک اصطلاح حقوقی است که مقنن در قانون مدنی و قانون أمور حسبی از آن استفاده نموده است؛ ماده ۱۰۱۱ قانون مدنی غایب مفقودالاثر را تعریف کرده است ؛ غیبت نخستین عنصر است یعنی غیبت از اقامتگاه که همان مرکز أمور مهم شخص است و انقضای مدت نسبتا طولانی دومین عنصر است که مفهوم عرفی دارد 
• غایب مفقود الأثر دارای وضع حقوقی خاصی است و حقوق و تکالیف ویژه ای دارد که به دو بخش أمور مالی و غیر مالی او تقسیم خواهد شد که در اینجا أمور مالی مورد بحث قرار خواهد گرفت. 
• برای أمور مالی غایب پنج مرحله از هم مجزا را میتوان در نظر گرفت :

1- نصب امین و عدم دخالت دادستان است و أمور غایب به وسیله نماینده قراردادی اداره شود که مواد ۱۰۱۲ و ۱۰۲۵ قانون مدنی و ۱۴۰ قانون أمور حسبی نیز بدان اشاره دارد.بنابراین اگر غایب برای اداره أموال خود وکیلی تعیین کرده باشد دادستان و دادگاه دخالت نخواهد داشت. 
2- حفظ أموال غایب قبل از تصدی سمت امین است که قانونگذار حفظ و نظارت أموال غایب را تا تعیین امین به عهده دادستان واگذار کرده است (ماده ۱۱۳ قانون أمور حسبی) 
3- نصب امین است که ماده ۱۰۱۲ قانون مدنی بدان اشاره دارد بنابراین دادستان یا اشخاص ذی نفع از قبیل ورثه و بستانکاران می توانند از دادگاه شهرستان تقاضای نصب امین برای اداره أموال غایب بنمایند. دادگاه صالح طبق ماده ۱۲۶ قانون أمور حسبی تعیین شده است. 
4- دادن أموال به تصرف موقت ورثه است که در این مرحله بعد از گذشتن دوسال از تاریخ اخرین خبر از غایب آغاز می شود و احتمال زنده ماندن غایب بسیار کم است و قانون منافع احتمالی ورثه را در نظر گرفته است و موقتا به تصرف ورثه در خواهد امد (ماده ۱۰۲۵ قانون مدنی و ۱۳۶ -۱۳۸- ۱۳۹ قانون أمور حسبی) 
5- در مرحله پنجم و اخر که غایب عادتا زنده نمی ماند قانون برای رعایت حقوق ورثه حکم موت فرضی غایب و دادن أموال به تصرف قطعی آنان را با شرایطی پیش بینی کرده است؛ علاوه بر قاعده کلی ماده ۱۰۱۹ مواد ۱۰۲۰ و ۱۰۲۲ قانون مدنی در موارد مختلف مدتی را که غایب بعد از انقضای آن عادتا زنده نمی ماند؛ معین کرده است

• بعد از صدور حکم موت فرضی أموال غایب به تصرف قطعی ورثه داده خواهد شد و مانند حکم موت طبیعی ، ورثه مالک أموال مزبور خواهد شد و هیچ گونه تضمینی از آنها گرفته نخواهد شد. البته ماده ۱۰۲۷ قانون مدنی نیز پیش بینی بازگشت غایب را نیز کرده است.

پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص زمان درخواست حکم موت فرضی و تصرف اموال غائب

♦  تمامی موارد قانونی و مراحل صدور حکم موت فرضی در متن فوق بیان شده است و پس از طی مراحل فوق حکم موت فرضی صادر می شود و حکم موت فرضی مانند فوت طبیعی افراد است و پس از صدور حکم تمامی قواعد مربوط به ارث اجرا خواهد شد
♦  اداره أموال غایب نیز همانطور که بیان شد دو حالت دارد یا اینکه غایب وکیل جهت اداره اموال دارد یا اینکه ورثه محجور هستند و قیم برای آنها تعیین شده است و اداره أموال آنها را انجام خواهد داد یا اینکه شخص وکیل یا قیم ندارد که دادستان شهرستان اخرین اقامتگاه غایب صالح برای دخالت در اداره امور اموال غایب است تا نصب قیم. 

_{^{مستندات قانونی - زمان درخواست حکم مووت فرضی}}

ماده 1011 قانون مدنی 
غایب مفقود الاثر کسی است که ازغیبت او مدت با لنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نیست . 

ماده 1012 قانون مدنی 

اگرغایب مفقود الاثر برای اداره اموال تصدری خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانونا حق تصدی امور او را داشته باشد محکمه برای اداره اموال او یک نفرامین معین می کند و تقاضای تعیین امین فقط از طرف مدعی العموم واشخاص ذی نفع در این امر قبول می شود. 

ماده 1025قانون مدنی 

وراث غایب مفقود الاثرمی توانند قبل از صدور حکم موت فرضی او نیز از محکمه تقاضا نمایند که دارائی او را به تصرف آنها بدهد مشروط بر اینکه اولاغائب مزبور کسی را برای اداره کردن اموال خود معین نکرده باشد و ثانیا دو سال تمام از آخرین غبرغایب گذشته باشد بدون اینکه حیات یا ممات او معلوم باشد.در مورد این ماده رعایت ماده 1023راجع به اعلان مدت یکسال حتمی است .

ماده 1019 قانون مدنی 

حکم موت فرضی غایب در موردی صادرمی شود که از تاریخ آخرین خبری که ازحیات و رسیده است مدتی گذشته باشد که عادتا چنین شخصی زنده نمی ماند. 

ماده 1020 قانون مدنی 
موارد ذیل از جمله مواردی محسوب است که عادتا شخص غایب زنده فرض نمی شود:

1 – وقتی که ده سال تمام از تاریخ آخرین خبری که از حیات غایب رسیده است گذشته و در انقضاء مدت مزبور سن غایب از هفتاد و پنج سال گذشته باشد.

2 - وقتی که یک نفر بعنوانی از عناوین جزء قشون مسلح بوده و در زمان جنگ مفقود و سه سال تمام از تاریخ انعقاد صلح بگذرد بدون

اینکه خبری از او برسد هر گاه جنگ منتهی به انعقاد صلح نشده باشد مدت مزبور پنج سال از تاریخ ختم جنگ محسوب می شود.

3 - وقتی که یک نفر حین سفری بحری در کشتی بوده که آن کشتی در آن مسافرت تلف شده است سه سال تمام از تاریخ تلف شدن کشتی گذشته باشد بدون اینکه از آن مسافر خبری برسد. 

ماده 1022 قانون مدنی 
اگر کسی در نتیجه واقعه ای به غیر آنچه در فقره 2 و 3 ماده 1020 مذکور است دچار خطر مرگ گشته و مفقودشده و یا در طیاره بوده و طیاره مفقود شده باشد وقتی می توان حکم موت فرضی او را صادر نمود که پنج سال از تاریخ دچار شدن به خطر مرگ بگذرد بدون اینکه خبری از حیات مفقود رسیده باشد.

ماده 113 قانون أمور حسبی
حفظ و نظارت اموال در مواردی که محتاج به تعیین امین است مادام که امین معین نشده به عهده دادستانی است که اموال در حوزه او‌یافت می‌شود.

ماده 126قانون أمور حسبی
امور راجع به غائب مفقودالاثر با دادگاه شهرستان محلی است که آخرین اقامتگاه غائب در آن محل بوده.

ماده 136 قانون أمور حسبی

بعد از گذشتن دو سال تمام از آخرین خبر غائب ورثه او می‌توانند از دادگاه  درخواست کنند که دارایی غائب به تصرف آنها داده شود.

ماده 138 قانون أمور حسبی

پس از وصول درخواست‌نامه دادگاه با حضور درخواست‌کننده و دادستان به دلائل درخواست رسیدگی می‌نماید و نیز راجع به اقامتگاه‌ غائب و تاریخ غیبت و معلوم نبودن محل او بازجویی لازم نموده و در صورت احراز صلاحیت درخواست‌کننده آگهی مشتمل بر درخواست نامبرده و‌ دعوت اشخاصی که از غائب اطلاعی دارند برای اظهار اطلاع به دادگاه ترتیب می‌دهد.

‌ماده 139 قانون أمور حسبی

آگهی مذکور فوق در سه دفعه متوالی هر کدام به فاصله یک ماه منتشر می‌شود و پس از یک سال از تاریخ نشر آخرین آگهی در صورت‌ وجود شرایط مذکور در ماده 1025 و 1026 قانون مدنی اموال غائب به تصرف ورثه او داده می‌شود.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما