اثبات و ثبت واقعه ازدواج و نکاح دائم

_{^{پاسخ - ضرورت ثبت واقعه نکاح}}

• در ابتداء یک اصل مهم در رابطه با عقد دائم و موقت باید ذکر کرد که هرگاه عقد نامه ای بدون ذکر مدت موجود باشد و میان زوج و زوجه بر سر دوام یا انقطاع اختلاف شود، یکی از آن دو که مدعی باشد که عقد دائم بوده و دیگری ادعا کند که عقد منقطع بوده، در این صورت اصل بر دوام نکاح و اصل بر استحکام قراردادی است و مدعی خلاف ان را باید اثبات کند.
• البته این در صورتی است که صراحتا منقطع یا موقت بودن عقد تصریح نشده باشد در غیر اینصورت هر چند مدت تعیین نشده باشد در اینصورت دیگر نمی توان عقد دائم بر این نکاح اطلاق کرد.
• نکاح در اصطلاح به معنای رابطه حقوقی – عاطفی که به وسیله عقد بین زن و مرد حاصل می گردد و به آنها حق می دهد باهم زندگی کنن تعریف نکاح دائم به این شرح است : نکاح رابطه ای است بین زن و شوهر برای تشکیل خانواده.
• تعریف عقد نکاح موقت در ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی تعریف شده است و نکاح وقتی موقت است که برای مدت معینی واقع شده باشد.
• همچنین درماده ۱۰۷۶ قانون مدنی مدت نکاح منقطع را باید کاملا معین کنند.
• اما در این حالت که قصد و اراده باطنی افراد قابل کشف نیست که چه نوع عقدی مدنظر آنها بوده است که ایا نکاح آنها دائم است یا موقت پس باید تفسیری به دور از سختگیری نسبت به  قانون موضوعات بررسی کنیم .
• در اینصورت دادگاه بر أساس أصول کلی قائل به تصمیم گیری خواهد شد. در مورد اینکه اگر در عقد نکاح منقطع مدت ذکر نشود چه خواهد شد میان حقوقدانان اختلاف است؛ برخی قائل به تعمیم آن به عقد دائم هستند و برخی دیگر ذکر مدت را شرط صحت می دانند و رای به بطلان عقد می دهند.
• اما به هر حال پذیرش نظر دوم کمی همراه با سختگیری است و چون فی نفسه عقد نکاحی رخ داده است و پذیرش بطلان کمی دور از عدالت است و در ضمن اینکه صیغه دو نکاح شباهت به هم دارند و می‌توان قائل به این شد که عقد نکاح موقت را به عقد دائم تعمیم داد. و ضمن اینکه خود  زوج و شاهد هم در قید حیات نیستند . پس دادگاه با توجه به أصول کلی اصاله الظهور رای بر استحکام قرارداد می دهند.
• اما در مورد ثبت واقعه ازدواج باید گفت که اگر فرض را بر عقد موقت بگیریم ، به دلیل اینکه زوجه باردار شده است طبق ماده ۲۱ قانون حمایت از خانواده الزامی است.
• ماده ۴۹ قانون حمایت از خانواده هم ضمانت اجرای عدم ثبت نکاح دائم را بیان کرده است. از طرفی هم ثبت نکاح شرط صحت عقد تلقی نمی شود و با فوت هر یک از زوجین عقد نکاح قهراً باطل می شود و انفساخ رخ می دهد.

_{^{مواد قانونی قابل استناد - ثبت واقعه ازدواج}}

ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی

نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.

ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی

مدت نکاح منقطع باید کاملا معین شود.

ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱

نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت قرار می‌دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است:
۱ـ باردارشدن زوجه
۲ـ توافق طرفین
۳ـ شرط ضمن عقد
تبصره ـ ثبت وقایع موضوع این ماده و ماده (۲۰) این قانون در دفاتر اسناد رسمی ازدواج یا ازدواج و طلاق مطابق آیین ‌ نامه ‌ ای است که ظرف یک ‌ سال با پیشنهاد وزیر دادگستری به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد و تا تصویب آیین ‌ نامه مذکور، نظام ‌ نامه ‌ های موضوع ماده (۱) اصلاحی قانون راجع به ازدواج مصوب ۱۳۱۶/۰۲/۲۹ کماکان به قوت خود باقی است.

ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱

چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما